Live and Learn: แผนโรงเรียนกับการตัดสินใจครั้งสุดท้าย ?

จากการประชุมร่วมระหว่างผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาใน 20 เขตพื้นที่ กับคณะทำงานติดตามการดำเนินงานตามนโยบายรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ณ วันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2558 ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาได้ขอเวลาไปพูดคุยกับโรงเรียนเพื่อทบทวนแผนปรับปรุงคุณภาพโรงเรียนอีกครั้ง โดยผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาจะกลั่นกรองให้ได้แผนฯ ที่มีความตรงกับสภาพปัจจุบันปัญหา มีแนวทางการพัฒนา และจะเสนองบประมาณเท่าที่จำเป็นอย่างเหมาะสม เป็นงบประมาณที่จะขอใช้เฉพาะในปีงบประมาณ 2558 (ถึงเดือนกันยายน 2558 หรือประมาณ 5-6 เดือน) เท่านั้น รวมทั้งรับประกันผลที่จะเกิดขึ้นด้วย และจะส่งกลับมายัง สพฐ. ภายใน 1 เดือน (ไม่เกินวันที่ 23 มีนาคม 2558)

บัดนี้ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาได้ส่งแผนปรับปรุงคุณภาพโรงเรียนมาครบถ้วนแล้ว จึงขอนำเสนอผลการประมวลสรุปสารสนเทศเบื้องต้นที่ได้จากแผนฯ ดังรายละเอียดในตาราง 1-3

ข้อสังเกตจากผลเบื้องต้นนี้จะเห็นถึงความแตกต่างอย่างมากของแผนและงบประมาณที่โรงเรียนแต่ละเขตจัดทำนำเสนอมาเพื่อจะดำเนินการ ในช่วงเวลา 1 ภาคเรียน ได้แก่

ค่าเฉลี่ยของงบที่เสนอขอต่อจำนวนนักเรียนกลุ่มเป้าหมาย (งบต่อหัว) ต่างกันมาก โดยงบต่อหัวของเขตที่เสนอขอมากสุดคือ ขอนแก่น เขต 1 (11,691 บาท) ส่วนเขตที่เสนอขอน้อยสุดคือ สพม. เขต 28 (563 บาท) ต่างกันถึง 11,128 บาท (หนึ่งหมื่นหนึ่งพันหนึ่งร้อยยี่สิบแปดบาทถ้วน) รายละเอียดดังตาราง 1
เขตที่เสนอของบประมาณมากที่สุดกับน้อยที่สุดแตกต่างกันมาก โดยเขตที่เสนอของบประมาณมากที่สุดคือ ราชบุรี เขต 2 (53,385,000 บาท) เขตที่เสนอของบประมาณน้อยที่สุดคือ เชียงราย เขต 1 (2,903,500 บาท) ต่างกันถึง 50,481,500 บาท (ห้าสิบล้านสี่แสนแปดหมื่นหนึ่งพันห้าร้อยบาทถ้วน) รายละเอียดดังตาราง 2

ถ้ากระทรวงศึกษาธิการเห็นพ้องกับแผนฯ นี้ จะใช้งบประมาณทั้งสิ้น 329,733,910 บาท (สามร้อยยี่สิบเก้าล้านเจ็ดแสนสามหมื่นสามพันเก้าร้อยสิบบาทถ้วน) สำหรับโรงเรียน 300 โรงเรียน หรือประมาณ 1,100,000 บาท/ โรงเรียน

อย่างไรก็ตาม หากสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาได้มีโอกาสวิเคราะห์แผนฯแบบลงลึก เช่น อาจใช้กรอบ 6 เรื่องสำคัญที่ต้องพิจารณาในการตอบโจทย์ปฏิรูปการเรียนรู้ ดังที่ ดร.อมรวิชช์ นาครทรรพ ผู้ช่วยเลขานุการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ได้นำเสนอไว้ในระหว่างการประชุมทางไกลด้วยระบบวิดีโอคอนเฟอเรนซ์กับ ผอ.สพท. เมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2558 นั่นคือ (1) ครูมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีกับเด็ก (2) ครูทำงานกับครอบครัวของเด็กได้ หรือเปิดพื้นที่ให้ผู้ปกครองเข้ามามีส่วนร่วม (3) การเรียนรู้จะไม่เรียนแบบบอกความรู้ แต่จะท้าทาย ให้ปฏิบัติจริง เน้นการอภิปราย (4) ครูมีวิธีการมองเด็กให้ออก สามารถช่วยเหลือเด็กที่มีความต้องการพิเศษได้ (5) ครูมีสมรรถนะในเรื่องการวัดผลเพื่อพัฒนาผู้เรียน โดยใช้การสังเกตไปจนถึงสามารถออกข้อสอบได้อย่างดี และ (6) มีระบบเพื่อนช่วยเพื่อน หรือ peer tutoring (รายละเอียดโปรดคลิกที่นี่) ก็จะทำให้เห็นว่า ถ้ากิจกรรมใดที่สอดคล้องกับเรื่องใดเรื่องหนึ่งใน 6 เรื่องนี้ ก็จะถือว่าเป็นรายการกิจกรรมที่ตอบโจทย์การเรียนรู้ของผู้เรียน ซึ่งจะทำให้สามารถจำแนกรายการ/ กิจกรรมในแผนฯ ของโรงเรียนที่เป็นรายการ/ กิจกรรมที่ส่งผลต่อการเรียนรู้ ออกจากรายการ/ กิจกรรมที่ทั่วไปได้

สำหรับรายการกิจกรรมที่ผมเห็นว่าไม่ตรง หรือมีสอดคล้องกันน้อยมากกับ 6 เรื่องข้างต้น แต่เป็นข้อเสนอที่โรงเรียนต้องการมากที่สุด ได้แก่

การปรับปรุง/ ก่อสร้างอาคารสถานที่และห้องต่างๆ
การจัดซื้อจัดหาอุปกรณ์เทคโนโลยีสารสนเทศ
การจ้างเจ้าหน้าที่ธุรการ การเงิน พัสดุ และนักการภารโรง

ดังนั้น ในการประชุมคณะกรรมการอำนวยการโครงการปฏิรูปการเรียนรู้สู่ผู้เรียน ที่จะมีขึ้นในวันพฤหัสบดีที่ 16 เมษายน 2558 คงจะได้มีการพิจารณาประเด็นเหล่านี้สู่การตัดสินใจครั้งสุดท้าย (หรือไม่) ที่จะให้ความเห็นชอบแผนงาน โครงการ และงบประมาณของโรงเรียนที่เสนอผ่านสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามา

ซึ่งสารสนเทศเบื้องต้นจากแผนปรับปรุงคุณภาพโรงเรียน 300 โรงเรียน มีดังนี้

ตาราง 1 เปรียบเทียบงบประมาณที่แต่ละเขตพื้นที่เสนอขอต่อนักเรียน 1 คน และสารสนเทศด้านบุคลากร

ตาราง 2 ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าสูงสุด/ต่ำสุด และผลรวมของงบประมาณที่เขตพื้นที่เสนอ (เรียงลำดับเขตพื้นที่ที่มียอดรวมของงบประมาณที่เสนอขอจากมากไปหาน้อย)

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา	ไฟล์แผนฯ	งบประมาณที่ 15 โรงเรียนเสนอขอ	Mean	SD	Max: โรงเรียนที่เสนอขอมากสุด	Min: โรงเรียนที่เสนอขอน้อยสุด	ขนาดไฟล์/ จำนวนหน้าเอกสาร
ราชบุรี เขต 2	http://goo.gl/bmkrj3	53,385,000	3,559,000	1,001,874	5,344,000	1,857,000	333 KB/ 17 หน้า
ลพบุรี เขต 2	http://goo.gl/t0SEvV	40,660,070	2,710,671	1,287,879	5,382,000	860,000	9.32 MB/ 31 หน้า
ขอนแก่น เขต 1	http://goo.gl/jSSjqZ	31,623,480	2,108,232	840,697	3,723,200	1,136,000	8.75 MB/ 456 หน้า
สตูล	http://goo.gl/wFXL2D	25,199,890	1,679,993	1,839,571	7,596,500	365,000	4.12 MB/ 116 หน้า
สุราษฎร์ธานี เขต 1	http://goo.gl/kp4bIh	23,715,640	1,581,043	984,760	4,043,850	320,450	2.64 MB/ 120 หน้า
สพม.เขต 22	http://goo.gl/dsbcgY	18,728,600	1,248,573	363,141	1,861,050	607,250	2.94 MB/ 156 หน้า
อุบลราชธานี เขต 3	http://goo.gl/Aa5fae	15,207,395	1,013,826	1,443,856	5,900,000	81,000	11 MB/ 564 หน้า
ลำปาง เขต 3	http://goo.gl/Wl4WiX	13,198,011	879,867	512,498	1,928,630	165,400	11.7 MB/ 349 หน้า
สพม.เขต 5	http://goo.gl/7I9KJV	12,576,430	838,429	219,483	1,200,000	517,000	4.3 MB/ 95 หน้า
นครราชสีมา เขต 1	http://goo.gl/9VIJMc	11,828,310	788,554	532,467	1,483,480	92,000	3.54 MB/ 156 หน้า
ศรีสะเกษ เขต 4	http://goo.gl/M6TzJR	11,423,000	761,533	604,015	1,760,000	55,000	4.1 MB/ 63 หน้า
นครสวรรค์ เขต 3	http://goo.gl/HViKwA	10,850,824	723,388	357,755	1,598,000	280,000	1.06 MB/ 24 หน้า
ระยอง เขต 2	http://goo.gl/3mkzyd	10,674,100	711,607	473,565	2,160,300	229,100	527 KB/ 7 หน้า
พระนครศรีอยุธยา เขต 1	http://goo.gl/ku2fTX	9,763,000	650,867	258,143	1,280,000	256,500	794 KB/ 20 หน้า
น่าน เขต 1	http://goo.gl/d1PJlO	9,617,900	641,193	251,712	1,151,000	216,000	5.35 MB/ 201 หน้า
สพม.เขต 28	http://goo.gl/EnmvjY	8,180,000	545,333	127,216	930,000	400,000	582 KB/ 23 หน้า
อำนาจเจริญ	http://goo.gl/QEj9Nn	7,399,000	493,267	25,803	500,000	400,000	2.42 MB/ 72 หน้า
ตราด	http://goo.gl/DfafhA	6,404,760	426,984	136,995	728,420	275,840	1.97 MB/ 80 หน้า
ภูเก็ต	http://goo.gl/Ym1bIa	6,395,000	426,333	276,323	1,135,250	94,500	133 KB/ 12 หน้า
เชียงราย เขต 1	http://goo.gl/FmSTO8	2,903,500	193,567	17,011	227,500	157,500	662 KB/ 17 หน้า

ตาราง 3 สรุปงบประมาณรายโรงเรียนของแต่ละเขต (โดยนำเสนอเรียงลำดับ จากเขตพื้นที่ที่มีค่าเฉลี่ยของงบประมาณต่อนักเรียนจากมากไปหาน้อย ดังตาราง 1)
[Download ไฟล์สรุปได้ที่นี่ >> http://goo.gl/39kXwa]

สพป.ขอนแก่น เขต 1